موسیقی کردی از آواها و نغمههای دلانگیزی ساخته شده که چون روحی در هر انسانی دمیده میشود. موسیقی بومی و محلی استان کردستان شامل هفت دستگاه (ماهور، شور، نوا، همایون، سهگاه، چهارگاه و پنجگاه) است. نی، سورنا، نایه، دهل، دف، تنبک، تنبور، کمانچه، دیوان و شِمشال از سازهای مورد استفاده برای نواختن موسیقی بومی و محلی در استان کردستان هستند. از هنرمندان معروف در حوزه موسیقی بومی و محلی این استان میتوان، شهرام ناظری، احمد کایا، عباس کمندی و… در جامعه فرهنگی بوشهر بیشترین اثر را موسیقی آفریقایی داشته است و البته چون این منطقه به مناطقی از استانهای لر هم نزدیک است موسیقی لری هم به موسیقی این منطقه راه پیدا کرده است. مجله خبری موسیقی بوشهری ریشه و فرهنگ اصلی خود را دارا است ولی تحتتأثیر این دو منطقه قرار گرفته است.
موسیقی محلی
4-فروشگاه شهر موسیقی دارای نماد اعتماد الکترونیک از وزارت صنعت ، معدن و تجارت است . این هم سبکی دیگر از موسیقی این منطقه است که در محافل شبانه و ادب و فرهنگ با آواز برگزار میشود. امروزه این موسیقی زیاد دیده نمیشود و بهصورت تک یا چندنفری اجرا میشود و قومهای لر با ساز تال یا کمانچه محلی خرمآباد و با سبک خاص خود اجرا میشود. مازندران یا به گویش محلی«مازِرون، مازِندِرون» استانی در شمال ایران است که از یکسو به دریای خزر و از سوی دیگر با استانهای گلستان، سمنان، گیلان و… این استان یکی از بزرگترین استانهای شمالی ایران به شمار میرود. شهری سرسبز، با جاذبههای بیحد و حصر و فرهنگ بومی غنی که توانسته یکی از بهترین مقاصد گردشگری ایران باشد.
احیای اغلب قطعات موسیقی فولکلور جنوبی، مدیون جناب خان، عروسک محبوب برنامه خندوانه است. البته اجرای این گروه مورد تایید فرجی نبود و او معتقد بود این گروه ابیاتی جعلی روی ملودی این قطعه خواندهاند. شاید اغلب ما با زبان کردی آشنا نباشیم اما شور قطعههای محلی این زبان، میتواند هر مخاطبی را با خود همراه کند. در بسیارى از این ترانهها یادى از افسانهها و داستانهاى آشناى محلى شده است. در روزگاران گذشته بین شعر و موسیقى پیوندى بسیار عمیق و استوار وجود داشته است.
در ۱۹۳۱ نخستین فستیوال بین المللی فرهنگ های محلی در کپنهاگ، دانمارک، برگزار شد. در ابعاد بین المللی، آوازها و موسیقیِ محلی را شورای بین المللیِ موسیقی محلی (تأسیس ۱۹۴۷) و یا انجمن اتنوموزیکولوژی (تأسیس ۱۹۵۶) مطالعه و منتشر می کنند. به نظر می رسد که منشأ همۀ انواع موسیقی را داستان سرایی، و آیین ها شکل داده اند و این ها را می توان فرم های ابتدایی یا بنیادینی دانست که هنوز هم در بسیاری از انواع موسیقیِ محلی در جهان حاکمند.
موسیقی محلی آذربایجان
اغلب فرهنگهاى پيشرفته علاوه بر موسيقى به اصطلاح سنتى خود، داراى موسيقى ديگرى نيز هستند که به آن موسيقى محلى گفته مىشود. موسيقى همهٔ احتياجات مردم را در خود منعکس مىکرده است و به تمام شئون فردى و اجتماعى تعلق داشته است.در فرهنگهاى اواخر عصر حَجَر، موسيقىدان شفادهندهاى است که سلامتى را به انسان بازمىگرداند. اين ديدگاه در فرهنگ بسيارى از نقاط جهان و از جمله بخشهاى قابل توجهى از ايران ديده مىشود. در بسيارى از اين ترانهها يادى از افسانهها و داستانهاى آشناى محلى شده است.
- مستند «دیوران» در اولین حضور بین المللی خود منتخب بیست و هشتمین دوره جشنواره فیلم اسلو در کشور نروژ شد.
- به دلیل حضور اقوام بسیار، موسیقی محلی این استان هم به چند دسته تقسیم میشود که به معرفی دو مورد از مهمترین آنها میپردازیم.
- سازهای مخصوص موسیقی کتولی شامل نیکتول، کمانچه، شمشاد، سورنا، دهی کتول و دایره است.
- عاشیقها گروه کاملی هستند که از شاعر، خواننده و نوازنده تشکیل میشوند.